ปัจจัยสำคัญที่ให้วิปัสสนาญาณก้าวหน้า ด้วยวิปัสสนากัมมัฏฐาน ตามแนวบริกรรม พองยุบ มีดังต่อไปนี้
๑. พื้นฐานบุญ/บาป ใน ปฏิสนธิจิต ของโยคี(ผู้ฝึก) ที่สะสมมาในอดีต (จากบุคคล ๔ ประเภท/บัว ๔ เหล่า)
๒. วิปัสสนาจารย์(ผู้สอน) ได้รับประสบการณ์การปฏิบัติ วิปัสสนากัมมัฏฐานจริง มิใช่รู้เพียงทฤษฎี หรือปฏิบัติได้เพียงเบื้องต้นเท่านั้น และผู้สอนเคยปฏิบัติจนผ่านวิปัสสนาญาณ ๑๖ มาแล้ว
๓. วิปัสสนาจารย์มีความรู้ด้านปฏิบัติ / ปริยัติ และทฤษฎีหลักการทางวิชาการ
๔. สอนให้โยคีเกิด ศรัทธา(ความเชื่อและปัญญาทำให้เกิด ความรู้ ความเข้าใจ) จนนำสู่การปฏิบัติ ใน
วิริยะ(การเจริญวิปัสสนา/สติ/การกำหนด) ซึ่งจะเป็นผลให้เกิด สติ สมาธิ(ขณิก อุปจาร อัปปนา) และเกิดปัญญาที่จิต(วิปัสสนาญาณ ๑๖) ตามมา
๕. สามารถสอนและสอบอารมณ์ ในการกำหนดรูปนาม/อารมณ์ ให้เกิด สติ(ระลึกรู้/กำหนด) อย่างต่อเนื่อง ตลอดเวลา ของการเดินจงกรม และนั่งสมาธิ จนความคิดเริ่มน้อยลงและสั้นลง(โมหะ โลภะ โทสะ ลดน้อยลง จนเหลือแต่ตัวรูปหรืออารมณ์ที่ถูกกำหนด และนามหรือจิตที่กำหนด)
การกำหนดต้องอยู่ในหลักสติปัฏฐานอย่างต่อเนื่อง ตามจิตไปเท่านั้น มิใช่ขึ้นอยู่รูปแบบ ว่าจะต้องเดินจงกรมเร็วหรือช้า หรือ รูปแบบการกำหนดขณะนั่งสมาธิ เพราะไม่ว่าจะใช้รูปแบบใด ผู้ฝึกสามารถฝึกได้ทั้งช้าและเร็ว ทุกรูปแบบ เป็นเพียงอุปกรณ์เบื้องต้น ในการฝึกเจริญสติเท่านั้น แต่ส่วนมากนิยมสอน ให้ฝึกเดินช้าก่อน อย่างไรก็ดี หลักสำคัญอยู่ที่ การมีสติกำหนดรู้ภายในจิต ที่ระงับ อารมณ์โมหะ โลภะ โทสะ ไม่ให้เกิดขึ้นได้ในขณะเจริญสติ
๖. ผู้ฝึกกำหนดไปเรื่อยจนเกิดพระไตรลักษณ์ และเกิดอารมณ์ปรมัตถ์ โดยจิตจะเป็นผู้สอนเอง ตามหลักอนัตตา ผู้ฝึกเป็นเพียงผู้กำหนดหรือผู้ดูเท่านั้น มิใช่ผู้กำกับหรือนักแสดง
๗. วิปัสสนาจารย์ ที่มีประสบการณ์ ในการสอบอารมณ์, แก้สภาวะที่ติดขัด และสอนให้กำหนดอยู่ในเส้นทางของ วิปัสสนาญาณ ๑๖
หลักปฏิบัติตามแนวกำหนดพองยุบ (ด้วยใช้คำบริกรรมพร้อมกับจิตระลึกรู้) จะใช้รูปแบบข้างต้น เป็นหลัก ในการสอบอารมณ์ผู้ปฏิบัติ ซึ่งต่างจากหลักปฏิบัติตามแบบ พุทโธ สายวัดป่า (ที่ไม่มีองค์บริกรรม เป็นคำในใจ เพียงแค่ใช้จิตระลึกรู้ โดยเน้นการปฏิบัติตาม ศีล สมาธิ ปัญญา การบวช วัตรปฏิบัติ และการธุดงค์) และไม่ได้ใช้สภาวะของวิปัสสนาญาณ ๑๖ ในการสอนปฏิบัติ
อย่างไรก็ดี การสอนปฏิบัติทั้ง ๒ วิธีเป็นการสอน สติปัฏฐาน และมุ่งเน้น ลดละกิเลส เช่นกัน ต่างแต่ในรูปแบบเบื้องต้น โดยมีเป้าหมายเหมือนกัน
